Farklı diyoptrik güce sahip iki veya daha fazla kısmı bulunan bütün lensler multifokal lensler olarak bilinir. Bilinen en eski multifokal lens bifokaldir.
Uzak ve yakın için ayrı ayrı gözlük kullanmanın sıkıntısını ortadan kaldırmak için bifokal gözlük BENJAMİN FRANKLİN(1706-1790) tarafından 1784 yılında yapılmıştır.
Bir bifokal lens iki farklı fokus gücüne sahip ayrı güçteki iki lensi bir lenste toplayıcı optik fonksiyonlu gözlük camıdır. Uzak ve yakın için ayrı ayrı gözlük kullanmanın çok zor ve sıkıntılı bir işlem olduğu gerçektir. Bifokal in en büyük AVANTAJI iki gözlüğü bire indirgemesidir Bu avantajının yanında yakın görme ile ilgili olumsuzluklar bütünüyle giderilememiştir.
Bifokal gözlüklerde ORTA GÖRÜŞ mesafesi yoktur.)Add çok fazla ise kas dengesizliklerine ve yüksek diyoptriye yumuşak bir geçiş söz konusu olmadığı için (IMAJ JUMP) GÖRÜNTÜ ATLAMASI’na neden olur. Estetik dezavantaj segmet çizgisi daima kullanıcının 40 yaşı üzerinde olduğunu gösterir.
Merdiven inip çıkarken özellikle yaşlılarda, kazalara ve gözlüğe uyum zorluğu ortaya çıkmaktadır. Yakın kullanımda daima biraz istenmeyen prizmatik etkide kalınmasına neden olur. Kullanıcının yüzüne uygun bir çerçeve seçilir çerçevenin bütün ayarları ölçü alınmadan yapılmalıdır. Segment yüksekliğinde hata payı 1 mm’dir. (USA STANDARLARI) Çerçeve seçimi progresivve gözlük camlarında olduğu gibi sınırlı değildir. Her türlü çerçeveye tespit edilebilirler. Segment kısmı tamamıyla çerçeve içinde kalacak diye bir zorunluluk yoktur.
Kişi primer(UZAK) bakışta tutularak pantoskopik açısı kaybolana dek gözlüğün yüzün dikey düzlemi ile çakışması sağlanır ve sağ , sol pd mesafeleri işaretlenir. Segment yerleşimi için, segment yüksekliğinin ölçülmesi gerekir. Bu da kirpiklerin kökünden çerçevenin en altına kadar olan mesafenin ölçümü ile olacaktır. Kişi günlük kullanımda, yakın segmenti fazla kullanıyorsa bifokal segmentinin üst hattı alt kirpik hattının bir mm üstünde, uzak yakın eşit kullanılıyorsa alt kirpik hizasında, uzağı fazla kullanıyorsa alt kirpik hizasından 1-2 mm aşağıda tespit yapılır. Bu dezavantajlarından dolayı günümüzde kullanımı son derece azalmış yerini progresive gözlük camları almıştır.
Progresivve lensler(Çok odaklı gözlük camları)
Proressive power (güçleri artan) lenslerde, geometrik şekle sahip bir yüzeydeki dioptrik güç, aşağıya doğru düzgün biçimde artmaktadır. Uzak görmedeki netlikten yakın görmedeki netliğe, bir görüntü atlaması olmadan ulaşılır. Bu alanda ilk patent 1924 yılında American Optical tarafından alınmıştır. Çerçeve ile ilgili bütün ayarlar, ölçü alınmadan ve camın tespiti yapılmadan (Plaket, kulak Sap, pantoskopik açı ayarı… vs) yapılmalıdır. Montaj’dan sonra yapılacak bir ayarlama uzak veya yakın görüşün bozulmasına sebep olur. Çerçevenin yüzü sarmalaması, yanaklara değmeyecek şekilde olması gerekir. Montaj yüksekliği ve Pupilla ölçüleri her göz için ayrı ayrı yapılmalıdır.
Sağ pupilla mesafesi Pd R,Sol pupilla mesafesi Pd L ,Sağ montaj yüksekliği Hg R, Sol montaj yüksekliği Hg L. çok iyi ölçülmelidir. Ölçü alınırken ölçüyü alan kişi ile hasta gözleri ayni hizada olmalıdır. Progresive lenslerin üzerinde ki montaj çizgileri silinmeden önce kullanıcı yüzünde son bir defa daha kontrol edilmelidir (montaj artısı- fıttıng cross) Şayet montaj yüksekliği fazla ise kullanıcı orta bakış mesafesinden bakacağı için uzak görüşü bozuk olacaktır. Eğer montaj yüksekliğini düşük ise, kullanıcı yakın okumasının yetersiz olduğundan şikâyet edecektir. Çerçeve plaketleri yükseltilerek ya da düşürülerek bu şikayetler nispeten giderilebilir.
Progressive lens kullanımının kişiye çok iyi anlatılması gerekir. Uzak görüşten orta görüşe orta görüşten yakın görüşe geçildiğinde, başı eğerek yada kaldırarak değil de baş sabit kalacak şekilde gözler hareket ettirilerek bakılmasının gerektiğini, yan tarafta bir cisme bakıldığında gözlerle takip edilerek değil de başın cisme çevrilerek bakılması gerekir.
Uzak orta yakın görüş aynı camda toplayan progressive gözlük camlarını güvenle ve konforla kullanabilirsiniz.
Taylan KÜÇÜKER
Eczacı Gözlükçü
Ege Gözlükçüler ve Optisyenler Dernekleri Federasyonu
Eğitim komisyonu Başkanı
